Yerleşim Alanlarındaki Bitkilerin İşlevlerinin İzmir Kenti Gerçeğinde İrdelenmesi
İlçin ASLANBOĞA
Orman Mühendisleri Odası
Kentsel mekanlarda yaşayan toplumlar yitirdikleri doğal çevrelerin özlemini çevrelerindeki
bitki varlığına sahip çıkma gayretiyle göstermektedirler.
Bitkilerin işlevleri genelde;
-Ekonomik,
-Ekolojik,
-Estetik işlevler
başlıkları altında anlatılır.
Bitkilerin ekonomik işlevleri daha çok orman ve tarım işletmelerinde ön plandadır.
Ekolojik işlevler; eğer bitkiler geniş alanlarda sağlıklı, aktif bir gelişim olanağına sahip iseler
hissedilir. Ekonomik amaçlı işletilen ormanların aynı zamanda ekolojik işlevlerinin de
olduğu, ancak ekolojik etkinin ormanların işletilme süreçleri içinde zaman zaman
sınırlandığı bilinir. Yerleşim alanlarında ise bitkilerin diğer etkilerinden çok estetik işlevleri
önem kazanır.
Kentsel alanlarda estetik amaçlara yönelik kullanılan bitkiler, gelişim özelliklerine,
dolayısıyla işlevlerine ve ömürlerine göre kabaca; örtü bitkileri, çalılar, sarmaşıklar ve
ağaçlar başlıkları altında sınıflandırılır. Bu gruplar arasında ağaçlar; boyutları, ömürleri ve
kentlerin diğer ögeleri ile olan ilişkileri yönünden daha önemlidirler.
Ağaçlar toprağın üzerindeki organları yani taçları ile bulundukları mekanda bir hacim işgal
ederler, çevrelerindeki kentsel ögelere mekanik baskı uygular, onları gölgeler, maskeler,
perdeler, sınırlarlar. Toprağın altında bulunan organları ise kent toprağını kentin altyapısıyla
birlikte paylaşırlar. Böylece cansız varlıklar olan yapılarla canlı varlıklar olan bitkiler
arasında bazen olumlu bazen olumsuz bir etkileşim, hatta bir savaşım yaşanır.
Güncel durumda yerleşim alanlarımızda yapı ve ağaç varlığının karşılıklı etkileşim
olgusunun, ağaçların çevre peyzajına olan olumlu-olumsuz etkilerinin henüz yeterince
önemsenmediği, ağaçlandırma çalışmalarının kentsel “mekanların işlevleri dikkate
alınmadan” yapıldığı, sonuçta önce teknik sonra yasal sorunların yaşandığı bilinmektedir.
Bildiri sunumunda İzmir den örnekler verilerek konu irdelenecek ve tartışmaya açılacaktır.